Omuz kırıkları, özellikle yaşlı bireylerde, düşme sonucu omuz başı (humerus başı) kemiğinin kırılmasıyla ortaya çıkar. Genç hastalarda ise yüksek enerjili travmalar sonucu oluşur. Kırık, omuz eklemini oluşturan baş kısmının parçalanmasıyla sonuçlandığında, eklem uyumu bozulur ve fonksiyonel iyileşme cerrahi müdahale olmadan mümkün olmayabilir.
Bazı kırıklar plak-vida ile onarılabilirken, çok parçalı, yer değiştirmiş veya kemik kalitesi zayıf (osteoporotik) vakalarda bu tür sabitleme yöntemleri yeterli olmaz. Bu gibi durumlarda hemiartroplasti adı verilen cerrahi yöntem uygulanır. Hemiartroplasti, omuz ekleminin yalnızca hasarlı kısmının — yani humerus başının — yapay bir protezle değiştirilmesidir.
Bu yöntemde, kürek kemiği (skapula) tarafındaki eklem yüzeyi korunur, yalnızca üst kol kemiğinin baş kısmı metal bir protezle değiştirilir. Bu nedenle bu işleme “kısmi omuz protezi” denir. Kemiğin sağlam kalan kısımları korunur ve eklem hareketliliği yeniden kazandırılır.
Hemiartroplasti, özellikle rotator manşet kasları sağlam olan, ancak humerus başında geri dönüşü olmayan kırık bulunan hastalarda etkili bir tedavi yöntemidir. Protezin doğru pozisyonda yerleştirilmesi, omuz başı yüksekliği ve dönüklüğü açısından büyük önem taşır. Başarılı bir cerrahiden sonra, omuz ağrısı büyük ölçüde azalır ve kademeli olarak omuz hareketleri geri kazanılır.
Uygun hasta seçimi, deneyimli cerrahi yaklaşım ve zamanında başlanan egzersizler ile bu yöntemle fonksiyonel ve ağrısız bir omuz elde etmek mümkündür.
Ameliyat Süresi: Yaklaşık 90–120 dakika
Anestezi Türü: Genel anestezi ve sinir bloğu kombinasyonu
Ameliyat Yöntemi: Açık cerrahi (deltopektoral yaklaşım ile)
İlk gün: 4–6 (sinir bloğu uygulanmışsa 2–3)
İlk hafta: 3–4
2. haftadan sonra: 1–2
Genellikle 1–3 gün arası hastanede yatış önerilir
İlk 4–6 hafta: Kol askısıyla korunur
2. haftadan itibaren: Pasif hareketlere başlanır
5. haftadan sonra: Aktif hareket ve güçlendirme başlar
3. ay: Günlük yaşama dönüş
4–6. ay: Fonksiyonel aktivitelerde tam kullanım
İlk pansuman: 2. gün
Yara yeri kontrolü: 1. hafta
Dikiş alınması (gerekirse): 10. gün
Evet. Eklemdeki kırık ve bozulmuş yapılar çıkarılıp protez yerleştirildiği için ağrı büyük oranda azalır.
Erken dönemde egzersizler ile omuz hareket açıklığı büyük ölçüde geri kazanılır. Ancak ileri yaş ve eşlik eden kas hasarları sonucu bazı hareketlerde kısıtlılık kalabilir.
Kısmi omuz protezleri, doğru hasta seçimi ve uygun cerrahiyle 15–20 yıl işlevsel kalabilir.
Zamanla protezin gevşemesi nadir görülür. Ancak oluşursa revizyon cerrahisiyle düzeltme mümkündür.
Genellikle 2–3 aylık düzenli bir egzersiz süreci önerilir. Bu sürece uyum, ameliyatın başarısını doğrudan etkiler.