Omuz kırıkları, özellikle yaşlı bireylerde düşme sonrası sıklıkla görülen ve omuz hareketini ciddi şekilde kısıtlayabilen yaralanmalardır. Bu kırıklar, üst kol kemiğinin (humerus) omuza yakın kısmında yani “proksimal uç”ta oluşur. Travmanın şiddetine, kemiğin durumu ve kırığın parçalanma derecesine göre tedavi yaklaşımı belirlenir.
Basit ve yer değiştirmemiş kırıklar çoğu zaman cerrahi gerektirmez ve konservatif (ameliyatsız) yöntemlerle tedavi edilir. Kol askısı, istirahat ve erken dönemde kontrollü fizik tedavi ile kemik kaynaması sağlanabilir. Bu yaklaşım, özellikle ileri yaşta kemik kalitesi zayıf olan hastalarda oldukça etkilidir.
Ancak çok parçalı, yer değiştirmiş veya omuz hareketlerini tehdit eden kırıklar cerrahi müdahale gerektirir. Cerrahi seçenekler kırığın tipine göre değişir:
Ameliyatın amacı, kemiği doğru anatomik pozisyona getirmek, kaynamayı sağlamak, protez yapılacaksa da omuz fonksiyonlarını sağlayabilecek bir uygulama ile fonksiyonları geri kazandırmaktır. Başarılı bir cerrahi ve iyi bir rehabilitasyon süreci ile hastalar çoğunlukla eski yaşam kalitelerine dönebilirler.
Ameliyat Süresi: 2-2.5 saat (seçilen tekniğe göre değişir)
Anestezi Türü: Genel anestezi (gerekirse sinir bloğu ile desteklenebilir)
Ameliyat Yöntemi: Açık cerrahi (vida-plak ya da protez ile onarım)
İlk gün: 4–6
İlk hafta: 3–4
2. haftadan sonra: 1–2
Genellikle 2 gece
Protez cerrahilerinde 3 güne kadar uzayabilir
İlk 2–3 hafta: Kol askısı ile istirahat
3. haftadan sonra: Kontrollü hareket ve pasif egzersiz
6. hafta: Aktif egzersizlere başlanır
3. ay: Günlük yaşam aktivitelerine dönüş
6. ay: Tam fonksiyonel iyileşme
İlk pansuman: 2. gün
Yara yeri kontrolü: 1. hafta
Dikiş alınması (varsa): 10. gün
Hayır. Yer değiştirmemiş, stabil kırıklar konservatif olarak tedavi edilebilir. Cerrahi gereklilik, kırığın tipi ve hastanın genel durumuna göre değerlendirilir.
Çok parçalı kırıklarda, özellikle ileri yaş hastalarda kemik kalitesi düşmüşse protez en uygun seçenektir. Bu sayede daha kısa sürede fonksiyon kazanımı sağlanır.
Hem ameliyatlı hem ameliyatsız hastalarda omuz hareket açıklığı ve kas gücünün korunması için egzersizler çok önemlidir. Fonksiyon kaybını önlemek için erken ve düzenli egzersizler kritik önemdedir. Çoğu zaman hastalarımıza verdiğimiz egzersizlerin hastalarımız tarafından yapılması yeterli ve güvenli olur. Takiplerde beklenen hareket açıklığına ulaşmada geç kalındığı düşünülürse nadiren fizik tedaviden yardım alınabilir.
Çoğu hastada, doğru tedavi ve düzenli fizik egzersizler ile yüksek oranda fonksiyonel geri dönüş mümkündür.
Kemik kaynaması genellikle 6–8 hafta içinde olur. Tam fonksiyonel iyileşme ise ortalama 3–6 ay sürer.
